ROMEN RAKKAMLARI

ROMEN RAKAMI,

Roma Rakamları Nasıl Yazılır?

Romalılar, Eski mısırlıların yıllarca önce yaptıkları gibi, önceleri bazı sembolleri tekrarlayarak sayıları tasarladılar.

nümerik değerleri şöyledir; I=1, V=5, X=10, L=50, C=100, D=500, M=1000

Bugün de zaman zaman kullanılan bu harfler, yan yana getirilerek daha büyük sayılar oluşturulabilir. Mesala “25″,”XXV” şeklinde yazılır.

Bu sayılar yazılırken uyulması gereken bazı kurallar vardır:

Harf, en fazla üç defa yan yana yazılabilir.

Bir harfin sağına, kendisinden daha küçük değerli bir harf gelirse, toplanarak okunur. XI=11 , DCX=610 , LXXVII= 77 gibi.

Sol tarafa yazıldığında ise çıkarılır. XC=90, IL=49, CD=400 gibi. Sadece bir harf yazılabilir.

Hem sağa, hem de sola daha küçük değerli harfler yazılarak farklı rakamlar yazılabilir. CMLI=951, XLVII=47, CDLV=455 gibi.

Bu rakamlarla ile yazılabilecek en büyük ve en uzun sayı “3888″ dir.(MMMDCCCLXXXVIII)

Çok sık olmamakla beraber daha büyük sayılara ihtiyaç hissettiklerinde harflerin değerini “1000″ kat artırmak için üzerlerine (bilgi yelpazesi.net) çizgi çizmişlerdir.

Üzerinde çizgi olan harf değerleri de şöyledir; V=5000, X=10000, L=50000, C=100000, D=500000, M=1000000

Dört işlem yapma zorluğu sebebi ile günümüzde fazla kullanılmamaktadır. Bazı usuller geliştirilse de çok büyük sayılara sıra gelince yetersiz kalmaktadır. Ancak yine de bazı kitap sayfalarını numaralandırma, madde işaretleri, saatler gibi kullanım alanları vardı.EMEĞİ GEÇENLERE TEŞEKKÜR EDERİM(ALINTI)

ROMEN RAAKKAMLARI

Tarihleri yazarken ve resmi yazışmalarda Romen rakamları kullanılmaya devam ediyor. Antik dönemden günümüze kadar gelen rakamlar yazılırken birçok kurala dikkat edilmelidir. Roma rakamlarının en önemli özelliği 0 rakamının bulunmamasıdır. 0 sayısı 9. yüzyılda matematikçi Harızmi tarafından bulunmuştur.

Romen Rakamları

1- Romen Rakamlarının 1’den 20’ye Kadar Yazılışı:

1 – I

2- II

3- III

4- IV

Not: Roma rakamları yazılırken aynı rakam 4 kez üst üste kullanılmaz. Bu nedenle 4 rakamı ”IIII” şeklinde yazılamaz. Onun yerine ”IV” kullanılır.

5- V

6- VI

7- VII

8- VIII

9- IX

10- X

11- XI

12- XII

13-XIII

14- XIV

15-XV

16-XVI

17- XVII

18-XVIII

19 – XIX

20- XX

Not: ”V” ya da ”X” gibi büyük rakamların sol tarafına gelen sayılar, bu büyük rakamlardan çıkarılarak okunur. Sağ kısma gelen rakamların toplanarak okunması gerekir.

Örnekler:

IX – 10’dan 1 çıkarılır ve 9 olarak okunur.

XV – 10 ve 5 toplanır – 5 olarak okunur.

VIII – 5 ve 3 toplanır – 8 olarak okunur.

2- Romen Rakamlarında 20’li Sayılar.

21 – XXI

22- XXII

23- XXIII

24- XIV

25- XV

26- XVI

27- XVII

28-XXVIII

29- XXIX

3- 30’dan 50’ye Kadar Romen Rakamlarının Yazılışı:

Romen rakamlarında 30 sayısının karşılığı XXX’dir. Ancak aynı rakamların 4 kez yazılması kurallara aykırı olduğu için 40 sayısı ”XXXX” şeklinde yazılamaz. Bunun yerine ”XL” kullanılır

40 – XL / X – 10 / L- 50 / 50 – 10 Kes = 40

 Örnekler:

33 – XXXIII

36- XXXVI

38- XXXVIII

41 – XLI

43- XLIII

45- XLV

47 – XLVII

48- XLVIII

4- 50’den 100’e Kadar Romen Rakamlarının Yazılışı

51 – LI

52 – LII

52 – LII

55 – LV

57 – LVII

59 – LIX

 60 – LX – X (10) L rakamlarının sağ kısmına getirildiği için 50 + 10 = 60

61 – LXI

63 – LXIII

66- LXVI

69 – LXIX

70 – LXX – 50 + 10 + 10 = 70

71 – LXXI

73 – LXXIII

76 – LXXVI

78- LXXVIII

79 – LXXIX

80 – LXXX – 50 + 10 + 10 + 10 = 80

81 – LXXXI

84 – LXXXIV

87 – LXXXVII

88 – LXXXVIII

89 – LXXXIX

Not: Roma Rakamlarında 100 yazmak için ”C” harfi kullanılır. 90 sayısını yazmak için de bu harfin yanına X getirilir.

XC – 100 – 10 = 90

91 – XCI

94 – XCIV

95 – XCV

97 – XCVII

98 – XCVIII

99 – XCIX

5- Roma Rakamlarında Diğer Sayılar

101- CI

120 – CXX

122 – CXXII

125 – CXXV

150 – CL

152 – CLII

155 – CLV

160 – CLX

200 – CC

300 – CCC

 500 – D

400 – CD – 500 – 100 = 400

1000 – M

1100 – MC

1500 – MD

1550 – MDL

1600 – MDC

2000 – MM

2100 – MMC

2200 – MMCC

2300 – MMCCC

 Not: Roma rakamlarında en büyük sayı 3888’dir. Latin harfleriyle ”MMMDCCCLXXXVIII” olarak yazılır.

EMEĞİ GEÇENLERE TEŞEKKÜR EDERİM(ALINTI)